Nếu bạn cần không gian tĩnh lặng để tập trung tâm trí, với không gian bày trí tự nhiên, mang núi non vào nhà thì vườn thiền Nhật Bản là một lựa chọn phù hợp. Trong bài viết này, LASC sẽ gửi đến bạn nét đẹp của vườn thiền Nhật Bản.
Vườn thiền Nhật Bản là gì?
Vườn thiền Nhật Bản là một loại hình vườn truyền thống đặc trưng tại xứ sở hoa anh đào, được thiết kế nhằm mang lại sự tĩnh lặng, thư giãn cho không gian thiền định. Vườn thiền Nhật Bản không có nước hay cây cối, mà chỉ có đá, cát, sỏi và cây bụi ít, tượng trưng cho núi non, sông, biển. Cát, sỏi xếp thành đường vân uốn lượn như làn sóng hoặc dòng chảy và các tảng đá lớn xếp hài hòa mang vẻ đẹp tự nhiên.
Cách bố trí trong vườn thiền tạo nên sự trầm tư, không gian tĩnh lặng để tập trung tâm trí, cân bằng giữa con người và thiên nhiên. Vườn thiền Nhật Bản là không gian cô đọng nhưng lại mang nhiều ý nghĩa cho những ai kiếm sự bình yên trong tâm hồn.
>>> Xem thêm: Sân vườn Nhật Bản – Đặc điểm nổi bật và phong cách thiết kế
Lịch sử hình thành vườn thiền
- Thời kỳ hình thành
Phật giáo thiền tông từ Trung Quốc truyền bá và ảnh hưởng sâu rộng ở Nhật Bản. Với triết lý thiền của Phật giáo, lấy thiên nhiên làm trung tâm và vườn thiền độc đáo ra đời bao gồm một cái hồ lớn, xung quanh cây tươi tốt, giữa hồ là một hòn đảo hay tảng đá lớn như núi. Ban đầu, dạng vườn này nhằm phục vụ mục đích tu tập và thiền định của các ngôi chùa Thiền tông nơi đây.
- Thời kỳ Heian
Vào năm 794, thủ đô Nhật Bản chuyển đến Heian – Kyoto, các nghệ nhân bắt đầu phát triển nghệ thuật sân vườn theo văn hóa của Nhật, thoát khỏi ảnh hưởng của đạo giáo Trung Quốc.
Nhiều khu vườn ra đời với mô hình từ cát trắng và sỏi mang phong cách đầm lầy, đại dương, sông lớn. Khu vườn này thường thấy ở khu vực gần thánh điện, đền thờ vì tượng trưng cho sự tinh khiết trong tôn giáo Shinto.
- Thời kỳ Muromachi
Đây là thời kỳ hoàng kim của vườn thiền, các khu vườn được cải tiến hoàn chỉnh và nổi tiếng đến ngày nay. Nếu các khu vườn thời Heian mô tả những thăng trầm của thời đại, cuộc sống thì vườn thiền Nhật Bản thời Muromachi đã “nói không” với thế giới vật chất. Thay vào đó, những nghệ nhân thời kỳ này dùng đá và cát thể hiện thiên nhiên và cuộc sống đan xen là ít cây bụi nhưng không phải là yếu tố trọng tâm.
Vườn thiền Nhật Bản giai đoạn này được lưu truyền và phát triển cho đến ngày nay và du nhập nhiều quốc gia. Mặc dù có nhiều biến thể từ sự sáng tạo và trí tưởng tượng phong phú, hiện đại nhưng khu vườn thời Muromachi vẫn được tôn sùng vì giá trị nguyên mẫu, cổ xưa độc đáo.
- Thời kỳ Edo
Với sự phát triển của văn hóa Chajin (trà đạo) và triết lý Wabi-sabi (cái đẹp của sự giản dị và vô thường) đã một phần ảnh hưởng đến phong cách vườn thiền Nhật Bản. Ngoài mục đích thiền định, khu vườn là nơi để thư giãn, tận hưởng vẻ đẹp thiên nhiên và cảm nhận ý nghĩa sâu xa của cuộc sống.
>> Tham khảo: 10+ mẫu thiết kế sân vườn biệt thự hiện đại nhất hiện nay
Giá trị vườn thiền Nhật Bản mang lại là gì?
Vườn thiền Nhật Bản mang đến nhiều giá trị sâu sắc, chủ yếu xoay quanh triết lý Thiền và ý nghĩa tinh thần. Thông qua những yếu tố đơn giản nhưng được bố trí tinh tế, vườn thiền không chỉ là không gian cảnh quan mà còn là môi trường để người thưởng lãm trải nghiệm sự thanh tịnh, tự nhiên và kết nối với bản thân. Dưới đây là những giá trị và ý nghĩa nổi bật mà vườn thiền Nhật Bản mang lại:
Triết lý Thiền tông (Zen)
Vườn thiền Nhật Bản phản ánh triết lý Thiền tông, giúp người thưởng lãm tập trung tâm trí vào sự tĩnh lặng, hướng về bên trong và khám phá bản chất của chính mình. Vẻ đẹp và sự tối giản trong vườn giúp loại bỏ những xao lãng, từ đó tạo ra không gian để tịnh tâm và thiền định. Triết lý Thiền cho rằng mọi thứ đều vô thường, và vẻ đẹp đơn giản, bình dị của vườn thiền là cách để con người hiểu về sự ngắn ngủi và thay đổi của cuộc sống.
Wabi-Sabi – Vẻ đẹp của sự không hoàn hảo
Triết lý Wabi-Sabi đánh giá cao vẻ đẹp trong sự giản dị, tự nhiên và không hoàn hảo. Các viên đá thô, cây bụi thấp hoặc rêu phong trong vườn thể hiện sự khiêm nhường và vẻ đẹp của tự nhiên trong trạng thái ban sơ. Wabi-Sabi nhắc nhở người ngắm về sự chấp nhận bản chất tự nhiên của sự vật, tôn trọng vẻ đẹp của những điều không hoàn mỹ và vô thường.
Yếu tố tĩnh lặng và tách biệt với sự náo động
Không gian vườn thiền mang lại sự tĩnh lặng và một nơi tách biệt khỏi sự náo động của cuộc sống thường nhật. Cát và sỏi được cào thành những đường nét hài hòa, uốn lượn tượng trưng cho dòng chảy yên ả của nước, giúp làm dịu tâm hồn. Đây là một không gian lý tưởng để con người tạm thoát khỏi thế giới xung quanh, tìm kiếm sự an yên và tĩnh lặng trong nội tâm.
Biểu tượng cho thiên nhiên thu nhỏ và triết lý hài hòa
Vườn thiền là hình ảnh thu nhỏ của thiên nhiên với đá tượng trưng cho núi non, cát và sỏi tượng trưng cho biển cả. Sự sắp xếp tinh tế trong vườn thể hiện triết lý hài hòa với thiên nhiên, mang ý nghĩa rằng con người là một phần của thiên nhiên và cần sống hòa hợp với nó.
Tóm lại, vườn thiền Nhật Bản không chỉ là cảnh quan đẹp mắt mà còn là một không gian truyền tải triết lý sống sâu sắc, đưa người thưởng lãm vào trạng thái bình yên, thanh tịnh và kết nối chặt chẽ hơn với tự nhiên và chính bản thân mình.
>> Xem ngay: 20 mẫu thiết kế sân vườn 2000m2 đẹp, đảm bảo nguyên tắc
Các sân vườn thiền nổi tiếng tại Nhật Bản
Nhật Bản có nhiều sân vườn thiền nổi tiếng, mỗi nơi đều mang một phong cách và ý nghĩa riêng, nhưng tất cả đều toát lên sự thanh tịnh, tối giản và tinh tế. Dưới đây là một số sân vườn thiền nổi tiếng nhất tại Nhật Bản:
Vườn Ryoanji – Kyoto
Đây là vườn thiền nổi tiếng nhất của Nhật Bản và được xem là biểu tượng của phong cách karesansui (vườn khô). Vườn gồm 15 tảng đá được sắp xếp tinh tế trên nền sỏi trắng. Mặc dù được nhìn từ nhiều góc độ, người ta luôn chỉ thấy tối đa 14 hòn đá cùng lúc. Điều này mang ý nghĩa rằng sự hoàn mỹ chỉ tồn tại khi ta đạt đến giác ngộ. Ryoan-ji được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới và thu hút hàng triệu du khách mỗi năm.
Vườn thiền tại Daitokuji – Kyoto
Daitokuji là một ngôi chùa Thiền lớn bao gồm nhiều khu vườn nổi tiếng, mỗi khu đều có nét riêng độc đáo. Nơi này có các vườn thiền như vườn Daisen-in, nơi được biết đến với sự sắp xếp đá và cát để mô phỏng dòng sông uốn lượn qua núi non. Daitokuji nổi bật với sự tĩnh lặng và là nơi nhiều thiền sư đã từng tu hành.
Vườn Ginkakuji – Kyoto
Còn được gọi là “Chùa Bạc,” Ginkakuji có một khu vườn thiền với sự hòa hợp giữa phong cách vườn khô và phong cảnh thiên nhiên. Nổi bật nhất ở đây là “Bãi Cát Bạc” – một khu vực được phủ cát trắng và tạo hình tượng trưng cho núi Phú Sĩ. Không gian tại Ginkakuji giúp mang lại cảm giác bình yên và là biểu tượng của văn hóa Wabi-Sabi.
Vườn thiền tại Tofukuji – Kyoto
Tofukuji là một trong những ngôi chùa Thiền lớn nhất Kyoto, nổi tiếng với bốn khu vườn thiền bao quanh. Các khu vườn này kết hợp giữa phong cách truyền thống và hiện đại với những đường cắt hình học độc đáo. Tofukuji nổi bật với các tảng đá được sắp xếp tượng trưng cho các hòn đảo và núi non, xen kẽ với các mảng sỏi được cào thành hình sóng.
Vườn thiền Kenrokuen – Kanazawa
Kenrokuen là một trong ba khu vườn lớn nhất Nhật Bản, với sự kết hợp của các yếu tố nước, đá và cây cối tạo thành một không gian phong phú và cân bằng. Dù không hoàn toàn là vườn thiền khô, Kenrokuen có nhiều khu vực mang đậm phong cách thiền với đá, cát và không gian thư giãn, khiến nơi đây cũng được nhiều người xem như một không gian thiền tĩnh lặng.
Vườn thiền tại Saiho Ji – Kyoto
Saiho-ji là một vườn thiền nổi tiếng với lớp rêu phủ xanh mướt, tạo nên khung cảnh huyền bí và thiền định. Vườn gồm nhiều loại rêu khác nhau, tượng trưng cho sự sống động và tinh tế của thiên nhiên. Đây là Di sản Thế giới UNESCO và đòi hỏi khách tham quan phải đặt chỗ trước, làm tăng thêm tính thiêng liêng và tôn nghiêm cho khu vườn.
Vườn thiền Tenryuji – Kyoto
Là một Di sản Thế giới UNESCO, vườn thiền tại Tenryuji kết hợp phong cách vườn khô và vườn tự nhiên với hồ nước lớn, được thiết kế để hài hòa với phong cảnh núi rừng phía sau. Các tảng đá và cây cối được bố trí để tượng trưng cho sự thanh bình, và dòng nước tĩnh lặng gợi lên sự nhẹ nhàng, thanh tịnh.
Với thông tin từ bài viết của LASC, bạn có thể thấy vườn thiền Nhật Bản không chỉ là kiệt tác nghệ thuật mà còn là biểu tượng của triết lý sống sâu sắc, là nơi để thiền định và cảm nhận sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên. Thiết kế vườn thiền Nhật Bản nói riêng và thiết kế cảnh quan sân vườn nói chung đang là xu hướng của nhiều gia đình hiện nay. Nếu bạn đang tìm kiếm đơn vị thiết kế cảnh quan sân vườn chuyên nghiệp thì hãy liên hệ ngay với công ty thiết kế cảnh quan LASC. LASC sẽ cùng bạn đồng hành từ bước lên ý tưởng, thiết kế, thi công và bảo dưỡng cảnh quan để bạn có một khu vườn bền đẹp theo thời gian.
){kind=link}